بررسی سفر در مجموعه پارسیان و من با رویکرد یونگی

چکیده بررسی کهن الگوی سفر در سه گانه ی پارسیان و من به کوشش سارا حسین پور پژوهش حاضر با هدف بررسی کهن الگوی سفر قهرمان بر اساس رویکرد یونگی در مجموعه ای سه جلدی از رمان های ایرانی نوجوان و به منظور تشخیص و تطبیق مراحل سفر قهرمان اسطوره ای این سه داستان با الگوی سفر جوزف کمبل انجام شده است. جوزف کمبل، نویسنده و اسطوره شناس مشهورآمریکایی با بررسی قصه ها و افسانه های جهان، نشان داده است که چطور کهن الگوی سیر و سفر درونی انسان، در هر زمان و مکانی در قالبی جدید و در کالبد قهرمانان اسطوره ای تکرار می شود و هرگز از بین نمی رود. برای نشان دادن این الگو در داستان های اسطوره ای ایرانی، یک مجموعه رمان سه جلدی به نام پارسیان و من از آرمان آرین انتخاب شده است. این رمان در مدت بسیار کمی، مورد توجه بسیاری از خوانندگان نوجوان و نیز منتقدین قرار گرفت و به صورت بسیار موثری و در قالب داستان، نوجوانان را با سه دوره ی کهن اساطیری ایران زمین آشنا کرد و جوایز و تقدیرنامه های متعددی را نیز نصیب نویسنده ی موفق این مجموعه کرد. در این بررسی، ابتدا مراحل سفر قهرمان نوجوان در هر یک از سه رمان این مجموعه، به صورت جداگانه و بر طبق الگوی مراحل هفده گانه ی قهرمان در سه بخش اصلی عزیمت، آیین تشرف و بازگشت قهرمان، مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس این پژوهش، در رمان اول، به نام کاخ اژدها - که به سفر قهرمان به دوران اساطیریِ کاوه ی آهنگر و ضحاک ماردوش می پردازد - از هفده مرحله ی سفر که کمبل به آن اشاره می کند، تنها به دوازده مرحله برمی خوریم و به همین ترتیب در رمان های دوم با نام راز کوه پرنده - که به سفر قهرمان نوجوان به دوران رستم دستان و نبرد های پهلوانان می پردازد- به پانزده مرحله و نیز در رمان سوم با نام رستاخیز فرامی رسد - که به سفر قهرمان نوجوان به دوران فتوحات کورش کبیر می پردازد- قهرمان ده مرحله را از مجموع هفده مرحله می-پیماید. بنابراین با بررسی و مقایسه ی مراحلی که در هر یک از سفر ها وجود داشته اند به این نتیجه می رسیم که با توجه به تطبیق حداکثری الگوی سفر نوجوان با الگوی سفر کمبل، می توان سیر و سفر قهرمانان این رمان ایرانی را تا حدود زیادی مطابق با کهن الگوی جهانی سیر قهرمان به حساب آورد؛ هم چنین مرحله ی «خدایگان» در هیچ کدام از رمان های این مجموعه یافت نشد. در نتیجه این پژوهش نشان می دهد که آرین در آفرینش نمونه ی ایرانی سفر اسطوره ای قهرمان اسطوره ای در قالبی جدید و در اثر ملیِ مستقل خویش برای نوجوانان، بسیار موفق عمل کرده است. بنابراین استفاده از عنصر سفر در رمان های نوجوان علاوه بر ایجاد جذابیت های فراوان برای نوجوانان، می تواند شیوه ی موثری برای آشنایی بیشتر آن ها با شخصیت ها و اسطوره-های کهن ایران زمین باشد.